Langegracht (2)


Deze rubriek gaat over het gedeelte van de Langegracht tussen de Zandstraat en de Oude Herengracht.




- 17e eeuw -

De kaart van Blaeu
De gracht in het midden is het westelijk deel van de huidige Langegracht.





- 1850 -

kaart Van Campen
De situatie t.o.v. de 17e eeuw is nauwelijks gewijzigd.
De Langegracht werd ook wel Langere Langegracht genoemd.





- 2016 -

topografische kaart
De Langegracht maakt nu deel uit van de Cityring, die tegenwoordig 'Centrumroute' heet.




- eind 19e eeuw -

Langegracht
gezien van de Houtmarktsbrug naar het westen. Rechts het brugje bij het Hendrikstraatje. In de verte ligt de Oostdwarsbrug. De nummers 248, 246 en 244 (v.r.n.l., tussen de eerste twee bomen) zijn goed te onderscheiden.
Aan de linkerkant is (links van de eerste boom) een deel van 173 te zien. Daarna volgen 171 en 169,.



- eind 19e eeuw -

Oostdwarsburg
Gezien vanaf de Oostdwarsbrug naar het westen met in de verte de Volmolenbrug.
Het eerste huis links is nummer 105-107.
De huizen aan de linkerkant zijn begin jaren tachtig van de vorige eeuw afgebroken in het kader van de stadsvernieuwing.
De huizen aan de rechterkant zijn in de 19e eeuw afgebroken om plaats te maken voor de gasfabriek. Het eerste huis rechts is nummer 180.






- ± 1960 -

Oostdwarsbrug
Vanaf de hoek: de nummers 182, 184 en 186 (gedeeltelijk)

foto: H. Kleibrink

- 2016 -

Nieuwbouw
De loactie is onherkenbaar veranderd.





- ± 1960 -

Hoek Oostdwarsgracht, Langegracht noordzijde
De brug links is de Looiersbrug, rechts ligt de Oostdwarsbrug
Te zien zijn het hoekpand nr 182 en vervolgens de nummers 184, 186, 188 en zo verder tot de Houtmarkt.

foto: W. van Oosten

- 2016 -

Stadsvernieuwing
Dit stuk Langegracht overleefde de industrialisatie, maar het moest uiteindelijk plaats maken voor de stadvernieuwingsdrang van de jaren zeventig.



- 1966 -

Langegracht nummers 182, 184, 186 en 188.
Het rijtje vanaf de hoek bij de Looiersbrug.

foto: Monumentenzorg

- 1966 -

Langegracht nummers 186, 188 en 190
Rechts staat een bestelauto van de firma Van Cleef geparkeerd op het onbebouwde perceel tussen nr 190 en 194. Op de kaart van Van Campen van 1899 staat dit aangeduid als de Vredehof.

foto: Monumentenzorg




- 1964 -

Langegracht, noordzijde
Gezien vanaf de Oostdwarsbrug.
Helemaal links is een deel van nummer 190 te zijn. Dan volgt de Vredehof.
Rechts daarvan volgen de nummers: 192, 194, 196, 198, 200 (topgevel)
. Tussen 200 en 202 loopt het Huigstraatje.
Dan volgen 204, 206 (het grote pand) en 208 (de halsgevel met de groene pui)

foto: B.B.M. Jansen

- 2016 -


Enkele decennia later is het beeld totaal veranderd.





- 1964 -

Langegracht nummers 192, 194 en 196
Helemaal links is de Vredehof met de bestelauto van van Cleef. Op de achtergrond zijn installaties van de gasfabriek te zien.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -

Langegracht nummers 196, 198 en 200
Rechts van nummer 200 komt het Huigstraatje uit. In het hoekpand (nr 200) zit de kruidenierszaak van Sperwerwinkelier Th. Roest.

foto: Monumentenzorg




- 1967 -

Langegracht, noordzijde
De opening in de bebouwing helemaal links is de Vredehof.
het hoekpand is 192, gevolgd door 194, 196, 198, 200.
Dan komt het Huigstraatje (ter hoogte van de zwarte auto).
Rechts daarvan: 202, 204, 206 (het grote pand), 208, 210, 212, 214, 216 (toegang Bethlehemshof), 218, 220, 222, de vier topgevels: 224, 226, 228 en 230

foto: Monumentenzorg

- 2016 -








- 1967 -

nr 200 (gedeeltelijk), Huigstraatje, nr 202, 204 en 206 (gedeeltelijk)

foto: Monumentenzorg

- 2016 -

Langegracht 204, 206 en 208




- 1967 -

Verval
De gracht is gedempt, de gasfabriek is klaar om ontmanteld te worden en er vallen gaten in de huizenrij.
De twee huisjes boven de VW-kever zijn de nummers 188 en 190.
De opening in de bebouwing is de Vredehof.
Dan volgen de nummers 192, 194, 196, 198, 200.
Na het Huigstraatje komen de nummers 202, 204, 206 (het grote pand met de lijstgevel), 208 (halsgevel), 210 (wevershuisje). De wevershuisjes 212 en 214 zijn afgebroken.
Helemaal rechts staat 218 met het poortje van het Bethlehemshof (216).

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


Alleen de schoorsteen van het energiebedrijf is nog terug te vinden.





- 1966 -

208 (ged.), 210, 212, 214 (gesloopt) en 218 (ged.)
Het dichtgemetselde poortje in 218 is nummer 216. Het was de toegang tot het Bethlehemshofje. Het straatnaambordje zit nog aan de gevel.

foto: Monumentenzorg

- 1966 -

218 (ged.), 220 (gesloopt), 222, 224, 226 en 228 (ged.)


 foto: Monumentenzorg




- 1966 -

222, 224, 226 en 228

foto: Monumentenzorg

- 1966 -

226, 228, 230 (gesloopt) en 232 (ged.)


 foto: Monumentenzorg




- 1960 -

Langegracht, noordzijde
Van rechts naar links, te beginnen op de hoek van de Hendrikstraat: 248, 246, 244, 242, 240, 238.
Na de Noorderstraat volgen de nummers: 236, 234, 232.
Dan komen 4 topgevels: 230, 228, 226, 224.



- 2016 -

Nieuwbouw
De schoorsteen en het stratenplan zijn de enige herkenningspunten.



- 1967 -

Ongeveer dezelfde plek, een paar jaar later, tijdens de demping van de Langegracht.
Van rechts naar links: 248, 246 (gemoderniseerd), 244, 242, 240, 238.
Na de Noorderstraat volgen de nummers: 236, 234, 232, 230 (half gesloopt).
Dan komen de 3 overgebleven topgevels: 228, 226, 224







- 1966 -

Langegracht 232, 234 en 236
Rechts van nummer 236 komt de Noorderstraat uit (vroeger Bolwerkstraatje).

foto: Monumentenzorg

- 1966 -

Langegracht 238, 240 en 242
Links van nummer 238 komt de Noorderstraat uit (vroeger Bolwerkstraatje).

foto: Monumentenzorg




- -

hoek Noorderstraat
de nummers 234, 236 Noorderstraat (vroeger Bolwerkstraatje), 238



- 2016 -


Alleen het gebouw van de Gemeentereingingsdienst is nog terug te vinden.





- -

hoek Noorderstraat (2)
De bebouwing aan de linkerkant is verdwenen. Het rechter hoekpand nummer 238 is eveneens afgebroken.
de nummers 240, 242, 244, en 246 staan er nog.



- 2016 -

Tuinhek
Alleen het tuinhek heeft de stadsvernieuwing overleefd.





- ± 1919 -

hoek Noorderstraat (3)
de nummers 236, Noorderstraat (vroeger Bolwerkstraatje), 238, 240, 242
Op de achtergrond staat molen de Stier.



- 2016 -








- 1961 -

Langegracht, noordzijde
Gezien vanaf de Houtmarktbrug naar het westen.
Helemaal rechts is het begin van de Hendrikstraat te zien.
Daarna volgende nummers (v.r.n.l.) 248, 246, 244, 242, 240, 238
Dan komt de Noorderstraat (vroeger Bolwerkstraatje)
Het linker hoekpand is 236.

foto: B.B.M. Jansen

- 2016 -








- ± 1919 -

Langegracht, noordzijde
de nummers 244, 242, 246, 248 (hoek Hendrikstraat)



- 2016 -








- 1957 -

Langegracht, noordzijde
op de achtergrond de Verversbrug.
vlnr de nrs 246,248, Hendrikstraat, 250, 252, 254

Foto: H. Kleibrink

- 2016 -








- 1964 -

Langegracht, hoek Houtmarkt
vlnr de nrs 250, 252, 254

Foto: B.B.M. Jansen

- 2016 -


De laatste drie huizen mochten blijven staan.





- vermoedelijk begin 20e eeuw -

het hoekpand Langegracht 254
Zo schilderachtig kon het niet blijven.

A. Timmermans

- 2016 -








- 1926 -

Houtmarkt
Hoek Langegracht, gezien vanaf de Oude Herengracht.
De Verversbrug is dat jaar net vernieuwd.
Op de achtergrond staat korenmolen De Stier.

foto: Newo, Arnhem

- 2016 -

Verdwenen
Twee markante elementen zijn uit het stadsbeeld verdwenen.
De molen is in 1950 gesloopt.
Het ijzeren bovenwerk van de Verversbrug is in 1979 verwijderd. In 1984-85 is de brug vernieuwd.





- 1966 -

Hoek Langegracht Houtmarkt, zuidzijde
met zicht op de Oude Herengracht
De nummers 179, 177 en 175, op de hoek van de Brandewijnsgracht.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -








- 1967 -

Tussen Houtmarkt en Koolstraat
Helemaal links staan de nummers 179, 177 en 175. Dan komt de Brandewijnsgracht.
Rechts daarvan staan 173, 171, 169, dan volgt een schutting met poort.
Verder: 163, 161, 159, 157, 155 (hoek Koolstraat)
Helemaal rechts, op de rechterhoek van de Koolstraat is (deels) 153 te zien.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


Op de plek van de schutting is een appartementengebouw neergezet. De bebouwing op de hoeken van de Koolstraat is vervangen.





- 1967 -

hoek Koolstraat
Op de hoek: nummer 153. Daarna: 151, 149, 147, 145, 143 (gedeeltelijk)
Links op de achtergrond is het dak van de tot zwembad verbouwde Mon Père Kerk aan de Haarlemmerstraat te zien, die in 1979 is afgebroken.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


Het hele rijtje tot aan nummer 143 is vervangen door nieuwbouw.
Op de plek van de nummers 151, 149, 147 was er lange tijd een gat in de bebouwing. 145 stond er nog in 2010.





- 1967 -

hoek Koolstraat en verder
Links van de hijskraan: een deel van 159, 157, 155.
De ingang van de Koolstraat zit verborgen achter de hijskraan.
Het pand waarachter de schoorsteen staat is 149.
Daarna volgen: 147, 145, 143, 141, 139 (gedeeltelijk)

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


De meest recente nieuwbouw aan de Langegracht: Nu eens geen saai appartementencomplex, maar passende stadswoningen.
De oude pandjes die gebleven zijn: 143, 141, 139 (gedeeltelijk)





- 1967 -


v.l.n.r. 153, 151 (garage), 149, 147, 145, 143, 141 (trapgevel), 139, 137, 135, 133, 131 (gedeeltelijk)

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


De nieuwbouw aan de linkerkant sluit mooi aan bij de oude pandjes. Rechts is de overgang minder subtiel.





- ± 1967 -


v.l.n.r. 149, 147, 145, 143, 141 (trapgevel), 139, 137, 135, 133, 131 (het hoge pand), 129, 127, 125 (gedeeltelijk).
De nummers 125 en 127 zijn in ± 1970 gesloopt voor de doorbraak van de Pelikaanstraat (later Klokpoort).
De nummers 133, 131 en 129 moesten plaats te maken voor de nieuwbouw aan de Klokpoort, die in 1990 gereed is gekomen.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


143, 141, 139, 137, 135 zijn blijven staan.





- 1967 -

locatie Klokpoort
Vanaf het hoge pand (nr 131) volgen naar rechts de nummers: 129, 127, 125, 123, 121, 119, 117, 115, 113 (de Leidsche Machinefabriek, gedeeltelijk)
De nummers 133-117 zijn gesloopt voor de doorbraak van de Klokpoort. Later is er nog meer verdwenen. De nummers 133, 131 en 129 zijn afgebroken voor de nieuwbouw aan de Klokpoort, die in 1990 gereed is gekomen. Op het hele stuk van nummer 115 tot aan de Oostdwarsgracht is in 1983 nieuwbouw gekomen.

foto: Monumentenzorg

- 2016 -


Links is een stukje van de oude bebouwing blijven staan.
Op de linkerhoek van de Klokpoort staat de nieuwbouw van 1990.
Op de rechterhoek is een deel van de de nieuwbouw van 1983 te zien.





- 1967 -

De Leidsche Machinefrabriek
Op de voorgrond ligt de Oostdwarsbrug.
Het grote donkere gebouw (nr 113) is de Leidsche Machinefabriek. Het is in juni 1977 gesloopt nadat het in brand had gestaan.

foto: N. van der Horst

- 2016 -








- 1973 -

hoek Oostdwarsgracht
Helemaal links is een klein stukje te zien van de Leidsche Machinefabriek. Rechts daaarvan staat nummer 111a/113a. De pandjes 111 en 109 zijn afgebroken. Het huis op de hoek (Oostdwarsgracht 23) is het vroegere Café Bijl. Rechts van Cafe Bijl staan de nummers 21, 19a, 19, 17 en 15.

foto: P. Hartman

- 2016 -

Nieuwbouw
Het hele blok is afgebroken en de nieuwe bebouwing is een eindje doorgezet op de plek van de voormalige gracht. De nieuwbouw is van 1983





- ± 1983 -

Langegracht hoek Oostdwarsgracht
Het ziet er niet best uit voor de bebouwing van de hoek van de Oostdwarsgracht.
Helemaal links staat het in 1982 gebouwde pand Oostdwarsgracht 12, daarna volgen de nummers 14, 18, 20, 22 en op de hoek 24, het geboortehuis van Goeie Mie. Ze is niet zo berucht als Rembrandt beroemd is, maar ook haar ouderlijk huis werd gesloopt voordat het kon uitgroeien tot een toeristische trekpleister.

foto: B.B.M. Jansen

- 2016 -

Goeie Mie
Dit is het geworden. In de gevel aan de kant van de Oostdwarsgracht zit een plakette met een verwijzing naar het geboortehuis van Goeie Mie. Zo doen we dat in Leiden.





- ± 1965 -

Langegracht zuidzijde
vlnr 107-105 (het hoge pand met de dwarskap), 103, 101 (wevershuisje).
Het brede pand staat vermoedelijk op de plaats van de oude panden 99 en 95.
Daarna volgen nr 91, 89, 87 (het hoge pand).

foto: Monumentenzorg

- 2016 -

Nieuw en oud
Nr 91 is blijven staan.
Nr 89 is van gedaante verwisseld. Het heeft een trapgevel gekregen.
Nr 87 is in tact gebleven





- 27 mei 1929 -

hoek Zandstraat
Deze tekening is waarschijnlijk gemaakt i.v.m. een bouwplan voor nummer 71. De gevel zoals hij hier op de tekening staat is nooit gerealiseerd. Het hele rijtje is begin jaren zeventig afgebroken. Het gaat om de nummers: 73, 71, 69, 67 en het hoekpand Zandstraat 25.



- juli 2017 -

nieuwbouw hoek Zandstraat
Op de begane grond wordt op donderdag 13 november 1975 een filiaal van Aldi geopend. Op dit moment is hier een sportschool gevestigd.