Korevaarstraat
Met de opkomst van het gemotoriseerd verkeer blijkt niet alleen dat de straatjes van de Leidse binnenstad veel te nauw zijn; het is ook moeilijk om de stad in en uit te komen. Stadspoorten en bruggen waren kwetsbare punten in de vestingwal. Daarvan moest je er niet te veel hebben. Nu de tijden en behoeften veranderd zijn, moeten dus meer bruggen komen en betere uitvalswegen. De wens voor een betere tramlijn via Voorschoten naar Den Haag, zorgt ervoor dat er plannen worden gemaakt voor een doorbraak vanaf de Zoeterwoudsesingel naar het kruispunt Breestraat-Gangetje-Steenschuur-Hogewoerd. Er zal dan ruimte ontstaan voor autoverkeer en een dubbele trambaan. Er loopt al een tramlijn via Noordeinde, de Haagweg en de Leidscheweg naar Voorschoten. Dubbel spoor is daar niet mogelijk. Vandaar dat voor een heel nieuw traject wordt gekozen. Er komt een nieuwe brug over de Zoeterwoudsesingel: de Jan van Houtbrug. De reeds gedempte Zijdgracht wordt doorgetrokken naar het kruispunt Breestraat-Gangetje-Steenschuur-Hogewoerd. Daarvoor wordt de bebouwing langs de Jodenkerksteeg gesloopt.
|
Detail van de kaart van Blaeu (17e eeuw) De Zijdgracht is nog niet gedempt en vanaf het Levendaal naar de Steenschuur loopt de nu verdwenen Jodenkerksteeg. |
 |
De Zijdgracht is in 1886 gedempt. Op de hoek van het Levendaal en de Jodenkerksteeg is de synagoge te zien, waaraan de steeg zijn naam ontleent. Onder: de huidige situatie 
|
 - eind 19e eeuw - Zijdgracht, gezien richting Zoeterwoudsesingel De gracht wordt in 1886 gedempt. Op de achtergrond staat de korenmolen Oranjeboom, die in 1904 wordt afgebroken. |
 - 2015 - Korevaarstraat Ook na de demping in 1886 heet hij nog Zijdgracht. In 1924 verandert de naam in Korevaarstraat. |
 - Voor 1886 - Zijdgracht met zicht op de Spekkenbrug Links is het begin van de (Korte) Raamsteeg, op de achtergrond zijn huizen aan het Levendaal te zien en het begin van de Barbarasteeg. foto: J. Goedeljee |
 - 2015 - Korevaarstraat De bebouwing tussen Raamsteeg en Levendaal is gesloopt, waardoor de synagoge in beeld is gekomen. De huizen aan het Levendaal, zijn afgebroken voor de doorbraak naar het kruispunt Breestraat-Gangetje. |
 - na 1886 - De Zijdgracht Gezien richting Levendaal. |
 - 2015 - Korevaarstraat Het deel van de Korevaarstraat dat vroeger Zijdgracht heette. |
Op 20 augustus 1919 besluit de Raad om de nieuwe verbinding tussen Zoeterwoudsesingel en Breestraat te maken en daar een tramlijn aan te leggen.
De sloopwerkzaamheden in de Jodenkerksteeg beginnen in het voorjaar van 1922. Als eerste wordt het fabriekspand van de firma Hoogstraten en Co aan het Levendaal en de Jodenkerksteeg afgebroken. Het is de bedoeling om ook nummers 1, 3 en 5 aan het begin van de Hogewoerd af te breken, maar over het winkelhuis van de gebroeders Christiaanse, Hogewoerd 3, is de gemeente nog in onderhandeling.
In juni 1922 wordt begonnen met de bouw van de brug over de Zoeterwoudsesingel (de Jan van Houtbrug). Er moet een nieuwe brug komen over het Levendaal en de Hogewoerdsbrug, tussen Hogewoerd en Breestraat, moet worden aangepast.
 - ± 1866- hoek Hogewoerd-Jodenkerksteeg Op de voorgrond is de Hogewoerdsbrug te zien, die voor de aanleg van de trambaan zal worden aangepast. Rechts van de brug is een deur van een kelder te zien. Zo'n kelder zit ook aan de andere kant van de gracht. Ze zijn vergelijkbaar met de kelders aan de Hoogstraat. Door het aanpassen van de Hogewoerdsbrug zijn ze verdwenen. foto: J. Goedeljee |
 - 2015 - hoek Hogewoerd-Korevaarstraat De bebouwing is een eind naar achteren geschoven om ruimte te geven aan het moderne verkeer. |
 - ± 1875 - Nogmaals hoek Hogewoerd-Jodenkerksteeg In het pand op de hoek van de Hogewoerd zit een wijnhandel. tekening J.E. Kikkert |
 - 2015 - hoek Hogewoerd-Korevaarstraat Aan de kant van de Steenschuur is alles hetzelfde gebleven. |
Het gaat vlot met de aanleg van de tramlijn. In januari 1923 wordt de nieuwe brug over de Zoeterwoudsesingel in gebruik genomen. In maart 1923 wordt besloten om hem Jan van Houtbrug te noemen
De Nieuwe Leidse Courant schrijft op 22 januari 1923: ‘De nieuw gevormde “verkeersader”, waarvan de Zijdgracht een voornaam gedeelte uitmaakt, heeft nog geen defintieve benaming. Het moet in de bedoeling liggen het geheel “De Nieuwe Verkeersweg” te noemen. Deze naam lijkt ons ook niet kwaad. Er is inderdaad heel wat veranderd in luttele jaren.’
In de loop van 1923 wordt de nieuwe brug over het Levendaal voltooid. Omdat de nieuwe straat het Levendaal schuin kruist, is het een brug geworden van wel 40 meter breed. Eigenlijk is het een overkluizing.
 - begin 20e eeuw - Het Levendaal Links is het begin van de Zijdgracht en rechts (bij de synagoge) het begin van de Jodenkerksteeg. In het midden ligt de Barbarabrug die in 1923 verbreed wordt voor de aanleg van de tram. |
 - 2015 - De Zijdgracht en de Jodenkerksteeg vormen nu de Korevaarstraat De Barbarabrug is verdwenen door de demping van het Levendaal. Het enige wat nog herkenbaar is, zijn de torenspits van de Lodewijkskerk en de synagoge. |
 - 1960 - De inmiddels verbrede Barbarabrug, gezien vanaf de andere kant De Korevaarstraatstraat kruist nu het Levendaal. Het witte gebouw is de Sanders zeepfabriek. foto: H. Kleibrink |
 - 2015 - Parkeergarage Op de plek van de Sanders zeepfabriek wordt in 1985 de Hoogvlietparkeergarage gebouwd |
In november 1923 is men bezig met het leggen van de rails. Er wordt nog gehoopt dat de tramlijn per 1 januari 1924 in gebruik kan worden genomen. Het wordt uiteindelijk 25 januari 1924. Nu moet gewerkt worden aan het opknappen van de omgeving.
In april 1924 discussieert de gemeenteraad over een naam voor ‘de nieuwe verkeersweg’, die in de plaats is gekomen van de Zijdgracht en de Jodenkerksteeg. Het College van B&W stelt de naam ‘Korevaarstraat’ voor, naar wethouder J. Korevaar (1897-1912), die zich erg heeft ingespannen voor het verbeteren van de woonwijk nabij de Zijdgracht. Raadslid Knuttel is voor het behoud van de oude namen. Hij vindt het bovendien niet logisch om de nieuwe route als een doorlopende straat te zien. Er zit nog altijd een knik in de verbinding. Hij stelt voor om de naam ‘Jodenkerksteeg’ te veranderen in ‘Jodenkerkstraat’ en de naam Zijdgracht te behouden. De Raad stemt toch voor ‘Korevaarstraat’.
De knik in de straat is later recht getrokken door de sloop van de panden op de hoek van het Levendaal. Toch hebben de twee stukken Korevaarstraat ieder een eigen karakter en ze vormen nog steeds niet een geheel. Het voorstel van de heer Knuttel om ze verschillende namen te geven, was zo gek nog niet.
 - 1960 - De Korevaarstraat met de tram Toen zat de knik nog in de straat. Op de achtergond staan de huizen die moesten wijken om de straat recht te trekken. |
 - 2015 - Korevaarstraat De huizen tussen Raamsteeg en Levendaal zijn afgebroken. Aan de andere kant is de Hoogvlietparkeergarage gebouwd. |
 - 1969 - De Korevaarstraat - hoek Levendaal De hoek die later wordt rechtgetrokken Het hoekpand Levendaal 26 is een blikvanger die zich goed leent voor reclamedoeleinden. In februari 1971 vertrekken de bewoners en wordt het huis afgebroken. Ter plaatse wordt de straat opnieuw ingericht. |
 - 2015 - Korevaarstraat Rechts de Hoogvlietparkeergarage |
In juni 1924 discussieert de Raad over de nieuwbouw aan de Korevaarstraat. Aan de kop van de Hogewoerd zijn de panden 1 en 3 gesloopt, maar de Commissie van Fabrikage stelt voor om ook de nummers 5 en 7 te slopen omdat er anders geen mogelijkheid is om op de hoek iets moois neer te zetten. Er is aarzeling in de Raad vanwege de kosten. Een raadslid wijst op de gunstige gelegenheid die de gemeente heeft om het stadsbeeld te verfaaien. Op de plaats van Hogewoerd 5 en 7 kan nieuwbouw komen die mooi aansluit op het het winkelpand van 20 meter breed, dat in de Korevaarstraat zal komen. De nummer 5 en 7 zijn uiteindelijk toch gesloopt. Kenmerkend voor die tijd is dat men alleen aan de kosten dacht, niet aan het feit dat er huizen werden afgebroken die men nu als monumentale panden zou aanduiden. Enerzijds is het jammer dat er zo makkelijk gesloopt werd, anderszijds hoeven we niet ontevreden te zijn over het resultaat. De nieuwbouw in de stijl van de Amsterdamse school heeft voor een fraaie bebouwing op de hoek van de Hogewoerd en de Korevaarstraat gezorgd. Hier zijn geen lidtekens meer te zien van de ingreep in de structuur van het stratenplan. Het indrukwekkende gebouw waar nu het kantoor van Zorg & Zekerheid zit, is sinds jaar en dag een in het oog springend pand dat allang de monumentale status heeft verdiend.
Een nieuw monument
 - eind 19e eeuw - Hogewoerdsbrug, gezien richting Breestraat en Gangetje De kelders, vergelijkbaar met die aan de Hoogstraat zijn verdwenen door het aanpassen van de Hogewoerdsbrug. Aan de andere kant van de gracht zit ook een kelder. foto: J. Goedeljee |
 - 2015 - Het Gangetje dat nu veel breder is |
 |
De Hogewoerdsbrug tussen Breestraat en Hogewoerd Rechts van de brug is de kelder aan de andere zijde van de gracht te zien. Bij het verlagen en verbreden van de Hogewoerdsbrug dreigt er oponthoud als men die wil afbreken. Hij behoort bij de wijnhandel op de hoek van de Hogewoerd. De gemeente kan het met de eigenaar niet eens worden over de verkoop van het pand en tenslotte moet het onteigend worden. Bij die procedure heeft de gemeente de kelder over het hoofd gezien en de eigenaar weigert hem af te staan. De kelder, die inmiddels boven het maaiveld uitsteekt, wordt zolang afgetimmerd en de tramrails wordt er omheen gelegd. Uiteindelijk komt men toch tot overeenstemming. Op 28 juli 1928 wordt de betimmering, waarvan velen zich al afvroegen waar die voor diende, verwijderd. Tot verbazing van de omstanders komt er een grote hoeveelheid lege wijnflessen tevoorschijn. De aanpassing aan de brug werd voltooid en de bocht in de tramrails kan nu iets flauwer worden gemaakt. |
Ook in latere jaren zijn er nog aanpassingen aan de Korevaarstraat.
 - 1971 - Korevaarstraat, gezien vanaf het Levendaal Tussen Raamsteeg en Levendaal staat nog een compleet huizenblok. foto: B.B.M Jansen |
 - 2015 - Parkeerterrein De bebouwing moet wijken voor een parkeerterrein. |